Pomnik Józefa Lompy w Oleśnie (v.2)

Pomnik Józefa Lompy w Oleśnie

^{Dzerelo_1, Dzerelo_2, Dzerelo_3}

Józef Piotr Lompa (pseudonim A. Mieczynski), ur. 29 czerwca 1797 w Oleśnie, zm. 29 marca 1863 w Woźnikach pod Lublińcem. Śląski działacz narodowy, folklorysta, poeta i prozaik, publicysta. Pochodził z rodziny drobnomieszczańskiej. Podejmował się dla zarobku różnych prac, był m. in. pisarzem sądowym i skrzypkiem w Oleśnie. W 1815-17 kształ­cił się w katolickim seminarium nauczycielskim we Wrocławiu. Pra­cował jako nauczyciel w latach 1820-58 w Lubszy, był aktywny społecz­nie i twórczo. Pisał poradniki rolnicze, brak polskich podręczni­ków szkolnych uzupełniał własnymi opracowaniami jak "Krót­kie wyobrażenie historii Szląska dla szkół elementarnych" (1821), "Pielgrzym w Lubopolu, czyli Nauki wiejskie" (1844), "Krótki rys piśmiennictwa polskiego na Szląsku" („Dziennik Gór­nośląski" 1948). Wiersze, powstające pod wpływem poezji Kocha­nowskiego, Mickiewicza, a także tłumaczone z języka niemieckiego, wydał w "Zbio­rze wierszy" (zbiory 1-3 w latach 1841-43) i zamieszczał w czasopismach. W popularnych powiastkach, podejmował np. wątki Meluzyny i Gryzeldy z romansów staropolskich, przerabianych z niemieckiego czy opartych na legendach i faktach historycznych Śląska i Polski. Zbieracz śląskich zabytków literackich, należał Lompa do najwybitniejszych folklorystów polskich w 1-ej połowie XIX wieku. Ogłosił bezimiennie "Klechdy ludu polskiego w Szląsku" (wydane 1900), "Powieści gminne szląskie" („Dziennik Górnośląski" 1848), "Przysłowia i mowy potoczne ludu polskiego w Szląsku" (Boch­nia 1858). Zbiory rękopiśmienne udostępniał uczonym polskim i niemieckim, m. in. K. Weinholdowi. Współpracował z pismami śląskimi: „Tygodnikiem Polskim", „Dziennikiem Górnośląskim" (współredagowanym z E. Smołką, 1849), „Telegrafem Górnośląskim", „Gwiazdką Cieszyńską". W pismach wielkopolskich, warszawskich i krakowskich popularyzował wiedzę o Śląsku. W artykułach publicystycznych domagał się języka polskiego i nauki historii Polski w szkołach, czasopismach i bibliotek polskich dla wsi. Lompa nazywany pionierem narodowym odrodzenia Śląska (łączył je z ideą solidarności wszechsłowowiańskiej), należał do czoło­wych działaczy polskich podczas Wiosny Ludów. Zwolniony z po­sady przez władze pruskie za działalność społeczną i narodową, przeniósł się do Woźnik. Nadal utrzymywał kontakty z polskimi naukowcami i pisarzami (J.I. Kraszewskim, J. Bartoszewiczem, E. Estkowskim, K. Libeltem, G. Gizewiuszem). 

Dali >> TUT abo >> tut